Altı yaşındaki Zeynep mutfak tezgâhına erişemediği için bir taburenin üzerine çıkmıştı. Kek karışımını yavaşça, dışarı dökmemeye dikkat ederek kâseye boşalttı. Annesi Yasemin, yardıma ihtiyacı olursa diye yanında hazır bekliyordu. 'Aferin sana' dedi, kızı kutudaki karışımın hepsini kâseye boşalttığında. 'Şimdi de yumurtaları ekle.' Yasemin, Zeynep'e yumurtaları nasıl kıracağını özenle gösterdi. Kızının ilk denemesi birkaç yumurta kabuğu parçasının karışımın içine düşmesiyle sonuçlanınca Yasemin kızına onları nasıl alacağını gösterdi. 'Keki tek başıma yapsaydım çoktan hazırdı' diye düşündü ama Yılmaz ailesine katkıda bulunmasını sağlayacak becerileri öğrenmesi için kızına yardım etmekte kararlıydı.

                    Çocuklara yardımsever olmayı öğretmek zaman alabilir. Diğergam olmayı, yani başkalarına bir karşılık beklemeden yardım etmeyi öğretmek daha da zordur. Bu davranış kalıplarını çocuklarımıza nasıl edindirebiliriz, hangi yöntemler bizlere yardımcı olacaktır?

 

·                   Çocuğun empati yeteneğinden yararlanın. Çocuğunuz birini incittiğinde bunun o kişi açısından sonuçlarını ona açıklayın. 'Ayşenur'a vurduğunda canı yandı.' ya da 'Gördün mü bak Enes'i ağlattın.' Bu strateji özellikle düzenli uygulandığında, anne baba duygularını güçlü bir şekilde ifade ettiğinde ve fiziksel cezalandırmayla birlikte uygulanmadığında etkili olur.

 

·                   Anne baba olarak sevgi dolu, sıcak bir aile ortamı oluşturmamız çocuklarımızın cömert ve diğergam olma eğilimini arttıracaktır.

 

·                   Yardımsever davranışlarla ilgili kurallar ve ilkeler belirleyin. Ne yapılması ve yapılmaması gerektiğine yönelik açık kurallar önemlidir. "Başkalarına yardım etmek iyidir" ya da 'Sahip olduklarımızı, bizden daha kötü durumdakilerle paylaşmalıyız. 'Daha doğrudan davranışlar da toplum yanlısı davranışları besler: 'Ayşenur'un yapbozu çözmesine yardım etmeni isterim.' ya da 'Lütfen, tatlını Ardayla paylaşır mısın?'

 

·                   Çocuklarınızı yardımsever davranışlara yönlendirin. Çocuğunuza sofrayı hazırlamaya ya da bulaşık yıkamaya yardım etme, eşyalarını düzenleme ya da küçük kardeşini gözetme gibi düzenli ev işleri verin. Görevlerin ne olduğu çok da önemli değildir; önemli olan çocuğun gündelik ev işlerinde düzenli bir rolü olmasıdır. Bu rol onu başkalarını da düşünmeye teşvik edecek, hem de sorumluluk duygusunu güçlendirecektir.

 

·                   Düşünceli ve cömert davranışlarınızla ona model olun. Kural koymak; anne babanın söyledikleri, davranışlarıyla çelişiyorsa pek işe yaramaz! Çocuklar başka insanların -özellikle de anne baba gibi otorite figürlerinin- cömert ve düşünceli davrandığını gördüklerinde, bu davranışları sergilemeye daha eğilimli olurlar.

 

(Helen Bee & Denise Boyd 'un Çocuk Gelişim Psikolojisi adlı kitabından yararlanılmıştır.)

İNDİRME LİNKİ:meb_iys_dosyalar/70/01/963449/dosyalar/2020_01/02160942_YARDIMSEVER_COCUK_YETYYTYRMEK.docx